Op 1 januari 2019 gaat de verbeterde Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld van kracht. Vanaf dan wordt het een professionele norm om melding te doen bij Veilig Thuis als er vermoedens zijn van acute en structurele onveiligheid. Bij de verbeterde versie zijn het afgelopen jaar afwegingskaders ontwikkeld. We spreken Martenjan Poortinga, die namens de NVS-NVL de projectgroep van het afwegingskader voor het onderwijs voorzat.

Naar schatting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben  jaarlijks tweehonderdduizend volwassenen en 119 duizend kinderen te maken met huiselijk geweld en/of mishandeling. Dat geweld is niet altijd evident, al kunnen er vermoedens bestaan. Bij twijfel zijn er in branches als de kinderopvang, advocatuur, zorg of het onderwijs protocollen opgesteld voor hoe te handelen. De Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is een uitkomst voor wanneer die protocollen niet voldoende blijken. Concludeer je na aan de hand van de vijf stappen uit de Meldcode dat er sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling, dan meld je dit bij Veilig Thuis.

Hernieuwde aandacht

‘De Meldcode leeft absoluut nog te weinig in het onderwijs’, zegt Martenjan Poortinga desgevraagd. Namens de NVS-NVL zat hij de projectgroep onderwijs voor die in opdracht van VWS het afwegingskader bij die Meldcode ontwikkelde. Poortinga hoopt dat de afwegingskaders, en de hernieuwde aandacht die ze met zich meebrengen, leiden tot meer signalering en actie en wellicht meer meldingen bij Veilig Thuis: ‘Zeker in het basisonderwijs brengt de leerkracht veel tijd door met de leerlingen, daar zou je veel signalen moeten opvangen. Er wordt intern veel opgelost en dat is wel typisch voor het onderwijs, maar het is niet altijd wenselijk. Op een gegeven moment kan een probleem zo groot worden, dat je het niet alleen moet willen oplossen. Veilig Thuis maakt deel uit van het jeugdteam in je regio. Als je een multidisciplinair overleg plant rondom een kind, dan kun je hen erbij uitnodigen.’

‘Het afwegingskader kun je erbij pakken als je twijfelt tijdens stap 4 en 5’

 Onbekendheid of negatieve ervaringen met Veilig Thuis kunnen volgens Poortinga redenen zijn dat er momenteel nog weinig meldingen worden gedaan: ‘Veilig Thuis is de nieuwe naam van het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling. Daarmee heeft het onderwijs vroeger zowel positieve als negatieve ervaringen gehad. Het kon gebeuren dat je na een melding bij het AMK nooit meer iets hoorde. Dat beeld heerst nog heel erg in het onderwijs, maar dat is niet meer terecht.’ Een andere reden kan werkdruk zijn. Poortinga: ‘Leerkrachten zeggen ook al snel: ‘Moet ik dat er óók nog bij doen?’ Maar aan de andere kant: het is gewoon je werk. Je zal er wel iets mee moeten. En als je niets doet, of te weinig, gebeurt er misschien iets met je leerling. Je bent er voor het kind!’

Maak vast contact

Waarom is er eigenlijk een extra document ontwikkeld in de vorm van dat afwegingskader, in plaats van een extra stap in de Meldcode toe te voegen? ‘Dat was nadrukkelijk niet de bedoeling’, zegt Poortinga. ‘Als je de Meldcode hanteert en je doorloopt alle stappen zonder moeite, dan heb je het afwegingskader helemaal niet nodig. Die kun je erbij pakken als je twijfelt tijdens stap 4 en 5. Dan kun je hem goed gebruiken.’

In de projectgroep onderwijs zaten vertegenwoordigers van partijen die zullen meewerken aan de bekendheid van de verbeterde Meldcode: de NVS-NVL, de LBBO, de belangenvereniging van leerplichtambtenaren en de AOB en de CNV en de diverse onderwijsraden. Poortinga benadrukt dat het belangrijk is dat de Meldcode wordt opgenomen in het curriculum van alle opleidingen, zoals Pabo’s en docentenopleidingen. En om straks goed melding te kunnen doen bij Veilig Thuis, geeft Poortinga nog een slotadvies: ‘Maak contact met Veilig Thuis in jouw regio, dan weet je alvast met wie je te maken hebt. Als puntje bij paaltje komt, ken je elkaar en kun je elkaar ondersteunen. Ga gewoon kennis maken.’

Waar is het afwegingskader te vinden?

De projectgroepen uit alle sectoren hebben de afwegingskaders op 2 juli van dit jaar gepresenteerd aan minister Hugo de Jonge van VWS. Het afwegingskader voor het onderwijs is te downloaden op onze website.

Dit artikel staat ook gepubliceerd in de Bij de Les van September 2018.